យូរណាស់ដែរហើយ ដែលខ្ញុំខានបានឆ្លងតាមកំពង់ចម្លងជីហែ-កោះសូទិន (អានប្រកាសកាលពី១០ឆ្នាំមុន)។ គិតៗទៅពេលវេលាពិតជាលឿនមែន! មួយរយៈនេះ ដោយសារទំនេរក៏រកមើលរូបចាស់ៗ ទើបឃើញរូបថតពីលើអាកាសដែលខ្ញុំទើបថតកាលពីខែមិនា ឆ្នា២០២២ នេះ។ ខ្ញុំមានដាក់បង្ហាញ៥សន្លឹកដូចខាងក្រោម៖
កំពង់ចម្លងជីហែ
ផ្សារជីហែ
វត្តជីហែ
ផ្សារជីហែ
សាឡាង
ការសិក្សាប្រៀបធៀបខាងស្ថាបត្យកម្មធ្វើឲ្យយើងដឹងថា ប្រាសាទហាន់ជ័យខាងជើង នេះ ត្រូវបានសាងសង់ឡើងក្នុងសម័យកាលជាមួយគ្នា និងអាស្រមមហាឥសីនៅសម្បូរព្រៃគុក ។ ស្ថិតចម្ងាយប្រមាណជា ៣០ម៉ែត្រ ខាងជើងនៃព្រះវិហារកូនប្រាសាទនេះមានរាងជាបន្ទប់តូចមួយធ្វើអំពី ថ្មភក់ សម្រាប់ភាវនាធម៌ដោយពួកតាបសឥសី ។
ទិដ្ឋភាពរួម, ប្រាសាទហាន់ជ័យ ខាងជើង និង សសរពេជ្រ (ថត ២០០០)
ដូចប្រាសាទហាន់ជ័យ ហៅគុកព្រះធាតុខាងជើងទី១ដែរ ប្រាសាទហាន់ជ័យទី២ បែរមុខទៅទិសខាងកើតពោល គឺបែរមុខទៅរកទន្លេមេគង្គ ។ ថ្វីត្បិតតែប្រាសាទនេះមានទំហំប្រមាណ ២,១០ម៉ែត្រ ៤ជ្រុងស្មើ ក៏ប៉ុន្តែមានរាងសមសួនសង្ហាអស្ចារ្យហើយគយគន់មិនឆ្អែតភ្នែកឡើយ ។
ក្បាច់ផ្តែរតំណាងព្រះវិស្ណុអនន្ត (ថត ២០០៥)
ពាក់ព័ន្ធនឹងការសាងសង់ប្រាសាទនេះ គេអាចនិយាយបានថា ដូចអាស្រមមហាឥសី កូនប្រាសាទរបស់យើងត្រូវបានកសាងឡើង ដោយការតម្រៀបគ្នាឲ្យជិតនូវផ្ទាំងថ្មទាំងបីផ្ទាំង ។ ជ្រុងខាងកើតគឺជាក្លោងទ្វារ ជ្រុងបីទៀត គឺខាងលិច ត្បូង និងជើងត្រូវបានបិទជិត ។
សូមជម្រាបថា ផ្ទាំងថ្មនីមួយៗមានប្រវែង ០,៧០ ម៉ែត្រ, កម្ពស់ ២,១០ ម៉ែត្រ ឬធំជាងបន្តិចតែប៉ុណ្ណោះ ។ ក្លោងទ្វារខាងកើត គឺជាក្លោងទ្វារតែមួយគត់ចូលទៅក្នុងប្រាសាទដ៏តូចនេះ ដែលលំអដោយសសរពេជ្រមួយគូររាងមូល អមទាំងសងខាងនៃមាត់ទ្វារ ដែលទ្រក្បាច់ផ្ដែរមួយស្ថិតនៅពីលើធ្នឹម ។ ក្បាច់ផ្ដែរនេះតំណាងនូវការបង្កើតលោកក្នុង លទ្ធិព្រហ្មញ្ញសាសនា ។ នៅទីនេះ ក្បាច់ផ្ដែរតុបតែងដោយចម្លាក់ ព្រះវិស្ណុ មួយអង្គ ផ្ទំលើនាគនៅចំកណ្ដាល អមដោយមេដាយជាក្បាច់ផ្កាឈូកទាំងសងខាង ។ សូមជម្រាបថា ក្នុងប្រព័ន្ធសាសនាបុរាណនាគរាជក្បាល៥ តំណាងឲ្យទឹកនៃមហាសាគរ អ្វីដែលមានពិពណ៌នាក្នុងព្រះគម្ពីរបុរាណឥណ្ឌា ។
បើសំអាងលើរូបថតឯកសារ យើងអាចដឹងទៀតថា ប្រាសាទហាន់ជ័យខាងជើង នេះមានយ៉ាងតិចក៏២ ឬ៣ដែរ តែឥឡូវនេះនៅសល់តែផ្ទាំងថ្មភក់ធំៗ ដូចជា ស៊ុមទ្វារ ទម្រ ឬបល្ល័ង្កតម្កល់ទេវរូប ឬព្រះសីវលិង្គនៅរាយប៉ាយដេរដាសជុំវិញបូជនីយដ្ឋាននេះតែប៉ុណ្ណោះ ។
វិមានអាកាសតូចៗ និងក្បាច់ផ្កាភ្ញី (ថត ២០០០)
ជុំវិញផ្នែកខាងក្រោមនៃប្រាសាទលំអដោយក្បាច់ផ្កា និងសត្វអច្ឆរិយដែលមានលក្ខណៈសំយោគរវាងសត្វ និងរុក្ខជាតិ ។ រីឯលើក្លោងទ្វារចូលប្រាសាទគេឃើញដូចទើបពោលខាងលើក្បាច់ផ្ដែរមួយ តំណាងឲ្យ ព្រះវិស្ណុ ផ្ទំលើខ្នងនាគរាជ ដែលស្ថិតក្នុងរចនាប័ទ្មថលាបរិវ័ត ។ លក្ខណៈនៃសត្វអច្ឆរិយប្រភេទនេះ ត្រូវបានជួបប្រទះនូវលើក្បាច់លម្អ ប្រាសាទភូមិពោន នៅ ស្រុកសង្គៈ ខែត្រសុរិន្ទ ។ យ៉ាងណាមិញលក្ខណៈពិសិដ្ឋរបស់ទេវស្ថាននេះ ក៏អាចគូសបញ្ជាក់តាមរយៈសំណង់វិមានអាកាសតូចៗ ពីរ ដែលស្ថិតនៅផ្នែកខាងក្រោមបំផុតហាក់កំពុងទ្រប្រាសាទនេះ ដោយរំលឹកសាសនិកជនថា ពួកគេកំពុងស្ថិតលើទេវស្ថាន ឬឋានសួគ៌ ។
***
មានព្រំប្រទល់ជាប់និងស្រុកស្ទឹងត្រែង និងស្រុកកំពង់សៀម ខែត្រកំពង់ចាម ក្រុមប្រាសាទហាន់ជ័យ ស្ថិតនៅខាងលិច ទន្លេមេគង្គ នៅក្នុង ភូមិហាន់ជ័យ ស្រុកកំពង់សៀម ខែត្រកំពង់ចាម មានចម្ងាយប្រហែល ៣០ គ.ម ខាងជើងនៃទីរួមខេត្ត ។ ជាប្រាសាទដែលបានទទួលឥទ្ធិពលវប្បធម៌ពីទីក្រុងអង្គរបុរី ។ ឥទ្ធិពលវប្បធម៌បុរីអាចគូសបញ្ជាក់តាមរយៈវិស័យសិល្បៈស្ថាបត្យកម្ម ដែលមាននៅ ក្រុមប្រាសាទហាន់ជ័យ នេះ ដែលជាភស្តុតាងដ៏ជាក់ច្បាស់ ។
ទិដ្ឋភាពរូបនៃប្រាសាទគុកព្រះធាតុ មុនការជួសជុល (ថត២០០០)
ក្រុមប្រាសាទហាន់ជ័យ ត្រូវបានកសាងឡើងនៅលើកូន ភ្នំហាន់ជ័យ មានកម្ពស់ប្រមាណជា ១៣០ ម៉ែត្រ ត្រើយខាងលិចនៃដង ទន្លេមេគង្គ ហើយមានកាលបរិច្ឆេទផ្សេងៗគ្នា ។ ក្នុងចំណោមប្រាសាទឥដ្ឋនិងថ្មជាច្រើនដែលមិនអាចកំណត់ ចំនួនឲ្យបានប្រាកដ មានប្រាសាទតែ ៣ ទេដែល នៅរក្សារូបរាងស្ថិតក្នុងបរិវេណនៃ វត្តហាន់ជ័យ បច្ចុប្បន្ន ។ ក្រៅពីនេះគេឃើញតែតួនិងគ្រឹះឥដ្ឋ នៃសំណង់ប្រាសាទបុរាណតែប៉ុណ្ណោះ ។ ក្រុមប្រាសាទទាំងនោះ ត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងអន្តរកាលសម័យនគរភ្នំនិងចេនឡា ។
ក្បាច់ប្រាសាទ (ថត ២០០០)
យើងអាចទៅមកកាន់ ក្រុមប្រាសាទហាន់ជ័យ តាមរយៈផ្លូវទឹកដោយជិះទូកនិងតាមផ្លូវគោកចេញពីទីរួមខេត្តកំពង់ចាម ។ ថ្មីៗនេះ រដ្ឋាភិបាលខ្មែរ បានជួសជុល ប្រាសាទហាន់ជ័យ ខាងជើងហៅ ប្រាសាទគុកព្រះធាតុ តាមសំណូមពររបស់ក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ ។ នេះជោគជ័យមួយ គួរឲ្យកត់សម្គាល់ដែលមានរូបយើងជាអ្នកស្នើនៅឆ្នាំ ១៩៩៤ ។
គោនន្ទិន រកឃើញថ្មីៗ
ប្រាសាទហាន់ជ័យ ហៅថាគុកខាងជើងឬគុកព្រះធាតុ និងអ្នកខ្លះហៅថាប្រាសាទនាងខ្មៅ ត្រូវបានសាងសង់ឡើង នៅក្បែរដង ទន្លេមេគង្គ នៅលើចង្កេះ ភ្នំហាន់ជ័យ ។ ដោយសារបូជនីយដ្ឋាន ដ៏សំខាន់នេះមានលក្ខណៈស្រដៀង នឹងអាស្រមមហាឥសី នៅ ស្រុកអង្គរបុរី ទើបបានជាយើងចូលបញ្ចូលប្រាសាទនេះ ក្នុងសម័យកាលនគរភ្នំ ។
មានប្លង់ការ៉េហើយសាងសង់ឡើង ដោយថ្មពពុះពណ៌ប្រផេះ ប្រាសាទនេះ មានទំហំ ៧ ម៉ែត្រ ៤ ជ្រុង នីមួយៗប្រវែង ៤.៥ ម៉ែត្រ និងកម្ពស់ ៥ ម៉ែត្រ ស្ថិតក្នុងសភាពទ្រុឌទ្រោម ។ សព្វថ្ងៃនេះ ក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ កំពុងជួសជុលវិមានប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ តាមរបៀប Anaslylose ដោយចុះលេខរៀងថ្មនីមួយៗ នៃប្រាសាទហើយផ្ដុំរៀបឡើងវិញឲ្យដូចដើម ។ ថវិកាជួសជុល គឺឧបត្ថម្ភដោយសហរដ្ឋអាមេរិក ។
ប្រាសាទដ៏ល្អវិចិត្រនេះ បែរមុខទៅទិសខាងកើតហើយមានទ្រង់ទ្រាយដូចប្រាសាទអាស្រមមហាឥសី ដែលស្ថិតលើភ្នំដា ក្នុងខេត្តតាកែវ សាងសង់ឡើងក្នុងសម័យអន្តរកាលរវាងនគរភ្នំ និងចេនឡា ពោលគឺស.វ ទី ៦ នៃគ.ស ។ កាលបើឈរលើទីតាំងប្រាសាទដ៏ចំណាស់នេះ គេពិតជាបានឃើញទេសភាពដ៏ស្រស់បំព្រងគួរឲ្យរំភើបចិត្តយ៉ាងក្រៃលែងពុំខាន ។
កាលពីថ្ងៃ ២៨ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០០៧ កម្មករបានជីករកឃើញរូបចម្លាក់ ព្រះគោនន្ទិន មួយអមទ្វារប្រាសាទ ។ គោនន្ទិននេះ ដែលជាយានជំនិះរបស់ព្រះឥសូរដ៏មានមហិទ្ធិឫទ្ធិ គង់លើភ្នំកៃលាស ក្នុងជំនឿខ្មែរបុរាណនោះ មានបណ្ដោយ ៩១ ស.ម កម្ពស់ ៤ ស.ម និងទទឹង ២៧ ស.ម ។ សព្វថ្ងៃពាហនៈ របស់ព្រះឥសូរនេះ ត្រូវបានយកទៅតម្កល់នៅមន្ទីរវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ ខេត្តកំពង់ចាម ។
តាមការដំណាលរបស់អ្នកភូមិ ប្រាសាទគុកព្រះធាតុ ដើមឡើយមានតម្កល់នូវចម្លាក់របស់ព្រះអាទិទេពស្រីមួយព្រះអង្គ ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា នាងខ្មៅ ។ ចម្លាក់បុរាណនេះ ធ្វើអំពីថ្លើមថ្មខ្មៅ ត្រូវពួកចោរលួចយកទៅលក់ឲ្យបរទេសបាត់ទៅ មុនឆ្នាំ ១៩៦០ ។ រូបចម្លាក់នេះបើដំណាលនេះជាការពិតនោះ គឺពិតជាតំណាងឲ្យ ព្រះនាងឧមា យ៉ាងប្រាកដ ។
ប្រាសាទហាន់ជ័យ ខាងជើងទី ១ ហៅ ប្រាសាទគុកព្រះធាតុ ស្ថិតនៅចង្កេះភ្នំចម្ងាយប្រមាណ ៦០០ម ស្ថិតនៅខាងជើងប្រាសាទហាន់ជ័យ ខាងជើងទី២ ។ បើតាមការអះអាងរបស់ចាស់ទុំនៅស្រុកនេះ ផ្ទៃខាងក្នុងគ្មានការតុបតែងអ្វីឡើយ ក្រៅពីរូបចម្លាក់តំណាងព្រះនាងឧមា ឬនាងខ្មៅ នឹងសោមសូត្រសម្រាប់បង្ហូរទឹកមន្ត ។ ទ្រង់ទ្រាយដំបូលរាងកោងជាថ្នាក់ៗ តួប្រាសាទត្រូវបានសាងសង់លើខឿនមួយដ៏រឹងមាំ ដែលមាន ៣ ថ្នាក់ដោយថ្នាក់នីមួយៗ មានរចនាជាក្បាច់អង្កែ ព័ន្ធជុំវិញទម្រង់មុខមនុស្ស មានពាក់ក្រវិលធំៗ ដូចនៅប្រាសាទអាស្រមមហាឥសីនៅសម្បូរព្រៃគុកលេខ N17 ។
នៅគ្រប់ជាន់ថ្នាក់នីមួយៗ នៃដំបូលប្រាសាទមានឆ្លាក់ក្បាច់សសៀរនៅខាងចុងនិងក្បាច់អង្កែនៅ ខាងចុងក្បាល ។ ចំណុចសម្គាល់មួយទៀត គឺមានក្បាច់ផ្ដែរជាក្បាច់រំលេច ដោយរំយោលកម្រងផ្កានិង ចំកណ្ដាលមានឆ្លាក់ជាមេដាយ ដែលមានរូបជាផ្កា ។ រីឯនៅខាងចុងផ្ដែរវិញ លំអដោយសត្វ ម្ករ បែរមុខចូលក្នុង ។ ចំពោះសសរពេជ្រដែលមានរាង មូលឆ្លាក់មូលដោយមានដុំនៅផ្នែកខាងលើបង្កើតជាក្បាលសសររំលេច ដោយត្របកឈូកនិងមានកងវ័ណ្ឌបីព្រមទាំងក្បាច់ភ្ញី ។ នៅចំកណ្ដាលសសរពេជ្រ មានក្បាច់ជាកងឬចិញ្ចៀននៅចន្លោះក្បាច់ជារាងធ្មេញរណារ ។
កំពូលប្រាសាទជាផ្កាឈូក រកឃើញថ្មីៗ (ថត ២០០៨)
រមណីយដ្ឋាន ភ្នំហាន់ជ័យ មានប្រវត្តិដ៏យូរលង់ណាស់មកហើយ ដោយហេតុថាទីតាំងនេះជាទីប្រតិស្ឋានប្រាសាទបុរាណខ្មែរ នាសម័យបុរេអង្គរជាច្រើន ដូច្នេះការរកឃើញចម្លាក់ព្រះគោធ្វើឲ្យអ្នកស្រុកជឿថាគោផុស ហើយពួកគាត់ក៏ម្នីម្នារកទឹកមន្ត ដើម្បីលាបមុខលាបប្រាណ ឲ្យមានសិរីមង្គលសិរីសួស្ដី ។
គោនេះជាពាហនៈ ឬយានជំនិះរបស់ព្រះឥសូរដ៏មហិទិ្ធរិទ្ធដែលគង់លើភ្នំកៃលាស ក្នុងជំនឿខ្មែរបុរាណគេជឿថា គោនេះប្រកបដោយឫទ្ធានុភាព បានជាគេគោរពសក្ការៈ ។ ធម្មតាគេឆ្លាក់ គោនន្ទិន ដាក់អមទ្វារប្រាសាទ (Cf: ព្រះគោ, បាគង) ទូទាំងប្រទេស តាមបុរាណស្ថាននានាបែបសិវនិយម ដែលធ្វើអំពី ថ្មភក់, សំរឹទ្ធ, មាស ។
កាលពីថ្ងៃទី ២៨ ខែសីហា ២០០៧ កម្មករជួសជុល ប្រាសាទភ្នំហាន់ជ័យ បានជីកប្រទះឃើញរូបចម្លាក់នេះ ។ ចំពោះអ្នកស្រុក ការរកឃើញនូវចម្លាក់បុរាណនេះ គឺជាប្រថ្នូលនៃ ស្រុកទេសបានសុខ សន្តិភាព ពេញលេញបរិបូរណ៍ហើយ ខ្លះជឿថា បងព្រះកែវដែលសៀមចាប់យកទៅឃុំទុកនៅសៀមឥឡូវផុសមកស្រុកវិញ នៅប្រាសាទគុកព្រះធាតុ ។
តាមពិតប្រាសាទគុកព្រះធាតុ ជាក្រុមប្រាសាទមានប្រាង្គពីរដាច់ឡែកពីគ្នា ។ តែសព្វថ្ងៃត្រូវរលំរាបដល់ដីទៅហើយ ។ ការសន្និដ្ឋានបែបនេះ បណ្ដាលមកពីសំណង់ស្ថាបត្យកម្មមួយចំនួន ដែលគេបានជួបប្រទះនៅលើទីតាំង ក្បែរប្រាសាទទី១ មានក្បាច់ផ្កាឈូកលំអកំពូលប្រាសាទដូចគ្នា ដូចដែលមាននៅប្រាសាទអាស្រមមហាឥសីនៅខេត្តកែវ ។
***
ខ្ញុំសូមជូនសាវតារនៃឈ្មោះ ភូមិបឹងកេត នេះ តាមសេចក្តីសៀវភៅ សាវតារទាក់ទងភូមិសាស្ត្រខ្មែរ របស់ លោក ឌឹក.គាម ដែលបោះពុម្ពនៅឆ្នាំ១៩៦៨ មានដូចខាងក្រោមដោយចម្លងទាំងស្រុងតាមច្បាប់ដើមដូចតទៅ៖
ពាក្យនេះ បើឮហើយមិនបានឃើញជាក់នឹងភ្នែក មុខជាស្មានថាជាបឹងមួយ ដូចជាបឹងដែលលោកអ្នកធ្លាប់បានស្គាល់បានឃើញ តែតាមពិតនោះ បឹងកេត ជាភូមិមួយនៅតាមមាត់ទន្លេមេកុង ជាកន្លែងសម្រាប់ស្លកៅស៊ូ ។ បើលោកអ្នកធ្វើដំណើរតាមកប៉ាល់ពី ភ្នំពេញ ទៅ ក្រចេះ លោកអ្នកចេញពីផែ ស្ទឹងត្រង់ ពេលយប់មើលទៅមុខឃើញភ្លើងភ្លឺព្រោងព្រាតនោះ ទីនោះហើយគេហៅថា បឹងកេត ។
តាមឯកសាររបស់ លោក រ៉ាយ ប៉ុក ដែលលោកបានស៊ើបសួររកសាវតារភូមិតំបន់ជាដើមនេះ លោកបានព័ត៌មានពី លោក ប៉េង ហុង អ្នកដាំកៅស៊ូនៅ ចំការអណ្ដូង ថា ៖
ពីដើមមានខ្មែរលើម្នាក់ឈ្មោះ កើត បានមកតាំងភូមិលំនៅមុនគេនៅត្រង់កន្លែងនេះ ព្រោះងាយនឹងប្រកបរបរកសិកម្មហើយមានទឹកគ្រប់គ្រាន់ផង ។ លុះបានឃើញការកើតនៅសុខស្រួលបួលហើយ ទើបមាន យួន ខ្មែរ ជាច្រើនមកប្រកបរបរនេសាទ ម៉្លោះហើយទើបជនទាំងនោះមកនៅសង់ជាខ្ទម ឬផែក្បែរ តាកើត ។ ដល់ក្រោយមកកន្លែងនោះ ក៏ក្លាយជាភូមិឈ្មោះថា ភូមិតាកើត ។ ភូមិតាកើត នេះមិនបានយូរប៉ុន្មាន អ្នកភូមិចេះតែហៅក្លាយៗ មកថា ភូមិតាកេត ។ ភូមិតាកេត កាន់តែមាន ជនជាតិយួន មកនៅកុះករព្រោះងាយនឹងរកស៊ីនេសាទផង ងាយនឹងយកត្រីទៅលក់នៅ ផ្សារស្ទឹងត្រង់ ផង ផ្សារក្រូចឆ្មារ ផង ទីនោះក៏មានកំពង់មួយ សម្រាប់ឆ្លងទៅ ភូមិទ្រា ឬ ប៉ើសក្រូចឆ្មារ ផង ។ លោក រ៉ាយ ប៉ុក ថា ដល់មានកំពង់សម្រាប់ឆ្លងទៅ ទើបអ្នកស្រុកហៅក្លាយជា ភូមិបេនកេត ឈប់ហៅ ភូមិបឹងតាកេត ទៀត ។
ការហៅក្លាយនៃភូមិនីមួយៗ ចេះតែមានដូចនេះជាដរាប ព្រោះសម្ដីរបស់អ្នកស្រុកដែលរាជការមិនបានដាក់ឈ្មោះឲ្យមាននៅតាមជនបទឲ្យត្រឹមត្រូវ ម៉្លោះហើយអ្នកស្រុកចេះតែហៅតាមតែនឹកឃើញ ដូច្នេះ ភូមិបេនកេត ក៏ក្លាយមកម្ដងទៀតថា ភូមិបឹងកេត ឬ បឹងកេត រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ ។
*****
បច្ចុប្បន្ននេះ បឹងកេត ជាភូមិ ២ គឺ ភូមិបឹងកេតលើ និង ភូមិបឹងកេតក្រោម ស្ថិតក្នុង ឃុំព្រែកកក់ ស្រុកស្ទឹងត្រង់ ខែត្រកំពង់ចាម ។
ត្រលប់មក ក្រុងភ្នំពេញ លើកនេះ ខ្ញុំធ្វើដំណើរតាម ស្រុកកងមាស ដែលគិតទៅប្រហែលជាមានចម្ងាយជិតជាងយើងធ្វើដំណើរតាមផ្លូវជាតិលេខ 6A និង លេខ 7 ដោយគ្រាន់តែបញ្ហារឿងផ្លូវដី និង ប្រកបដោយគ្រលុកជាច្រើនបន្តិចក្ដី ។
តើពាក្យ កងមាស នេះមានន័យយ៉ាងណា ? បើតាមការវិភាគគ្មានគ្រូរបស់ខ្ញុំគឺ ៖
តែនៅមានពាក្យមួយទៀតជាពាក្យដែលអ្នកភូមិអ្នកស្រុកចំណាំហៅគឺ ពាមជីកង ។ បើយើងចែកពាក្យទាំងនេះ យើងបាន ពាម + ជី + កង ។ ពន្យល់ពាក្យទាំង ៣ នេះតាមវចនានុក្រមសម្តេចសង្ឈ ជួន ណាត ៖
តើអ្នកទាំងអស់គ្នាមានសម្មតិកម្មយ៉ាងណាដែលចំពោះពាក្យនេះ ?
សម្រាប់ខ្ញុំពាក្យនេះមានន័យថា ៖ កន្លែងទីមាត់ទឹកដែលជីចាប់ត្រកង សួរថាចាប់ត្រកងអ្វី? គឺ ចាប់ត្រកងមាស នេះឯង ។
គួរពុំគួរសូមមេត្តាអធ្យាស្រ័យ ព្រោះនេះគ្រាន់ជាគំនិតរបស់ខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់តែប៉ុណ្ណោះ ។
សូមអញ្ជើញមើលរូបភាព ២ សន្លឹកខាងក្រោមជាការកំសាន្ដចក្ខុ ។
ខ្លោងទ្វារស្រុកដែលមានតែមួយក្នុងខែត្រកំពង់ចាម
ទេសភាពដ៏ក្ដៅហែង
គ្មានអត្ថបទ ឬ រូបថតថ្មីៗ ជាង ២ ខែទៅហើយ ព្រោះខ្ញុំមិនបានមកលេងស្រុករយៈពេលយូរក្រែលដែរ ។ រយៈពេលចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីខ្មែរ ឆ្នាំរោង ព.ស ២៥៥៦ ក៏ឈ្លៀតបានទៅខាងទីប្រជុំជន ជីហែ ស្រុកកោះសូទិន ។ មានរូបថត ២ សន្លឹកដែរ យកមកចែកចាយបងប្អូនមើលកំសាន្ត ។
ទីប្រជុំជន ជីហែ
កោះសូទិន
ខ្ញុំនៅចាំថា កាលពីគេមិននិយមជិះតាមផ្លូវ សែនតស៊ូ មកកាន់ទីប្រជុំជន ជីហែ នោះ គេនិយមឆ្លងតាម កំពង់ចម្លង ជីហែ – កោះសូទិន នេះឯង ។
នៅឆ្នាំ 2001 ស្ពានគីហ្ស៊ូណា ត្រូវបានសម្ពោធឲ្យប្រើប្រាស់ ។ ជាស្ពានទីមួយដែលឆ្លងកាត់ ទន្លេមេគង្គកម្ពុជា ការសាងសង់ត្រូវចំណាយពេលអស់ 3 ឆ្នាំ និងទឹកប្រាក់ចំនួន 56 លានដុល្លារអាមេរិក ជាជំនួយពី រដ្ឋាភិបាលជប៉ុន ។ ស្ពាននេះមានប្រវែង 1500 ម៉ែត្រ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ជាស្ពានវែងជាងគេនៅ ប្រទេសកម្ពុជា រហូតដល់ ស្ពានកម្ពុជា-ថៃ ត្រូវបានសាងសង់នៅ ខែត្រកោះកុង នៅឆ្នាំ 2002 ដែលមានប្រវែង 1900 ម៉ែត្រ ។ ស្ពាននេះជាស្ពានទីមួយដែលភ្ជាប់ត្រើយខាងកើត និង ត្រើយខាងលិចនៃ ប្រទេសកម្ពុជា ។ មនុស្សប្រហែលជា 10,000 នាក់ បានចូលរួមអបអរពិធីសម្ពោធស្ពាននេះ (រួមមានខ្ញុំផងដែរ) ។
ពាក្យ គីហ្ស៊ូណា ជាភាសាជប៉ុន 絆 មានន័យថា ចំណងភ្ជាប់
ប្រភព ៖ Wikipedia
កំពង់ចាម កំពង់ចិត្ត 